Turbonun
görevleri nelerdir? Turbo nasıl çalışır?
Turbonun görevi
daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı arttırmaktır. Motorda
soğuk hava sıcak havadan daha yoğundur. Bu yüzden motordan içeri giren
hava ne kadar yoğun olursa içerdeki patlama o derece şiddetli olur. Bu
sayede de üretilen güç ve tork da fazlalaşır. Otomobillerin soğuk
havalarda daha iyi performans sergilemesinin sebebi budur. Turbo ise
daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı artırır.
Turboşarj
Turboşarj, egzoz gazı ile çalışan bir süperşarj olarak
tanımlanabilir. Gücünü süperşarj gibi kayışlardan ve dişlilerden değil,
egzoz gazının basıncından alır. Yanma odasında patlayan hava benzin
karışımı, gaza dönüşerek egzoz süpaplarından egzoz manifoltuna doğru
itilir. Bu aşamada egzoza giden gazın basıncı, yol üzerindeki turbonun
pervanesini döndürür ve bu yönlü pervane sayesinde gazın önemli bir
kısmı türbüne girer.
Türbün dolar
Türbün basınçlı
gazla dolduğu andan itibaren ters yöndeki kompresör pervane de basınçla
dönmeye başlar. Gazı, basınçlı bir şekilde, dışarıdan alınan ve emme
manifoltuna giren temiz havanın üzerine püskürterek motora giren toplam
hava yoğunluğunu ve basıncını normalin yaklaşık yüzde 50 daha üstüne
çıkarır. Bu da içeri giren havanın benzinle birlikte ateşlendiğinde çok
daha şiddetli bir patlama gerçekleştirmesini sağlar.
Motor
patlayabilir
Süperşarjda olduğu gibi, turboda da motor
kompresyon oranı atmosferik motorlara göre daha düşük tutulmalıdır. Aksi
takdirde yüksek basınçtan dolayı motor çabuk yıpranacak ve hatta çok
zorlandığı durumlarda motorun patlama riski ortaya çıkacaktır. Turbo
uygulaması, motorun pistonları ve gerekiyorsa diğer aksamının da uygun
şekilde değiştirilmesi suretiyle yapılmalıdır. Gücün yüzde 50'lere varan
artışına dayanma ihtimali zayıf olan şanzıman ve aktarma sisteminin de
değiştirilmesi gerekebilir.
Kullanımdan sonra soğutulması
şart
Turbo motorlar kullanılırken dikkat edilmesi gereken bir
başka husus ise otomobili yüksek devirlerde kullandıktan sonra motor
stop edilmeden önce kısa bir müddet de olsa rölantide çalıştırılarak,
türbünün boşalması ve soğumasına izin verilmesidir. Aksi takdirde gazın
sirkülasyonu esnasında türbün boşalmadan bir miktar gaz içerde
hapsolacak ve zaman içinde turboyu ciddi şekilde yıpratacaktır. Turbo
uygulamasının motorda çok daha fazla yük ve yüksek ısılara yol açacağı
ve bunun için intercooler uygulamaları veya diğer soğutma yöntemleri
gerektiği unutulmamalıdır.
Fabrika çıkışı otomobillerde
kullanılıyor
Turbo uygulaması özellikle ülkemizdeki otomobil
modellerinde süperşarjdan daha yaygındır. Bu uygulamanın bir çok zaman
Avrupalı standart otomobillerde fabrika çıkışı uygulandığı da
görülmektedir. Örnek olarak VW'nin 1.8 litre hacimli 125 beygir güç
üretebilen motoruna uygulanan çok küçük türbünlü bir turbo ile 1.8T
motorunu yarattığı ve 150 beygir güç ürettiği bilinmektedir.
Konu: Turbo'nun Çalışma Sistemi 
Paz Mart 14, 2010 6:50 pm
